Tìm hiểu chung
Thoát vị hoành là bệnh gì?
Thoát vị hoành là sự nhô lên của các tạng trong ổ bụng thông qua cơ hoành (cơ hình vòm phân chia hai khoang ngực và bụng). Bệnh hiếm khi gây ra triệu chứng hoặc nếu có thì triệu chứng dễ bị nhầm lẫn với các căn bệnh của hệ tiêu hóa như ợ nóng, ợ chua, đầy hơi,…
Thoát vị hoành xảy ra khi phần mô cơ bắp xung quanh lỗ thông giữa thực quản và dạ dày bị yếu đi, làm cho lồng ngực và ổ bụng không được ngăn cách hoàn toàn, các tạng trong ổ bụng sẽ tràn lên cơ hoành thông qua điểm yếu đó và gây ra tình trạng thoát vị hoành. Bệnh thường gặp ở người trên 50 và phụ nữ bị béo phì. Một số trường hợp là do bẩm sinh. Bệnh có thể điều trị bằng thuốc và thay đổi lối sống để làm giảm các triệu chứng và nguy cơ biến chứng.
Triệu chứng thường gặp
Những dấu hiệu và triệu chứng của thoát vị hoành
Nhiều người không gặp bất kỳ triệu chứng liên quan đến thoát vị hoành. Nếu có thì các triệu chứng thường là: Ợ nóng, ợ chua, khó nuốt, đầy hơi, ợ hơi, hoặc đau, khó chịu ở dạ dày hay thực quản. Những triệu chứng này thường bị nhầm có liên quan đến trào ngược dạ dày – thực quản.
Một số người bị thoát vị hoành có thể đau ngực và dễ dàng bị nhầm lẫn với đau tim.
Ở trẻ sơ sinh có triệu chứng suy hô hấp ngay sau khi đẻ. Trẻ khó thở, tím tái, bụng lõm, ngực phồng và bị viêm phổi tái phát nhiều đợt. Ngoài ra còn xuất hiện triệu chứng tắc ruột.
Biến chứng có thể gặp khi bị thoát vị hoành
Thoát vị hoành nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn đến những biến chứng như:
-
Xoắn dạ dày.
-
Ruột xoay bất toàn.
-
Hoại tử, thủng dạ dày hay ruột.
-
Giảm sản thất trái.
-
Tràn dịch màng phổi.
-
Phì đại hai thận.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Hãy đến gặp bác sĩ nếu xuất hiện các triệu chứng được nhắc đến ở trên hoặc nếu bạn có những cơn đau ngực, đau bụng dữ dội, buồn nôn, ói mửa, không thể đại tiện, khó thở,… Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.
Nguyên nhân gây bệnh
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng thoát vị hoành
Thông thường, thực quản và dạ dày nối với nhau bởi một lỗ trên cơ hoành. Thoát vị hoành xảy ra khi phần mô cơ hoành xung quanh lỗ này bị yếu, làm cho tạng trong ổ bụng trồi lên.
Thoát vị hoành thường là kết quả của nhiều yếu tố chẳng hạn như là:
-
Tổn thương khu vực cơ hoành.
-
Do khuyết tật bẩm sinh, khi sinh ra đã có sẵn một khe hở lớn trên cơ hoành.
-
Áp lực lớn liên tục tác động vào các cơ bắp xung quanh, chẳng hạn như khi ho, nôn mửa hoặc căng thẳng trong thời gian đi cầu, hoặc trong khi nâng vật nặng.
Nguy cơ mắc phải
Những ai có nguy cơ mắc phải tình trạng thoát vị hoành?
Thoát vị hoành có thể xảy ra khi áp lực ở bụng tăng. Những tác nhân có thể gây tăng áp lực bụng bao gồm:
-
Béo phì.
-
Mang thai.
-
Ho.
-
Táo bón lâu dài.
-
Rặn khi đại tiện.
-
Bị chấn thương ở bụng.
Ngoài ra độ tuổi trên 50 tuổi cũng có nguy cơ mắc thoát vị hoành cao hơn bình thường.
Phụ nữ béo phì có tỉ lệ mắc bệnh cao hơn nam giới.
Phương pháp chẩn đoán và điều trị
Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán tình trạng thoát vị hoành
Bác sĩ sẽ xem xét các triệu chứng của bạn và thực hiện một số xét nghiệm để hỗ trợ chẩn đoán bệnh.
Các xét nghiệm chẩn đoán có thể bao gồm:
-
Siêu âm: Thường sử dụng trong trường hợp thoát vị hoành bên phải không xác định được bằng lưu thông ruột, vòm hoành mất độ liên tục, gan nằm trên cơ hoành.
-
Chụp X-quang: Kiểm tra vị trí của các tạng trên lồng ngực, trong đó tim bị đẩy sang bên đối diện, mất đường liên tịch của vòm hoành. Nếu chụp ngực để xem tình trạng dạ dày thì thì thấy dạ dày và ruột nằm trên lồng ngực.
Ngoài ra bác sĩ còn có thể tiến hành nội soi thực quản, đo áp lực thực quản để xác định có áp lực thấp tại nơi mà thực quản và dạ dày giao nhau.
Phương pháp điều trị tình trạng thoát vị hoành hiệu quả
Điều trị ban đầu:
-
Ngay khi có chẩn đoán của bác sĩ, cần phải nhanh chóng hỗ trợ hỗ hấp bằng thiết bị chuyên dụng.
-
Cho người bệnh giãn cơ và thở máy áp lực không quá 45mmHg vì phổi trong trường hợp này rất dễ vỡ.
-
Luồn Catheter động mạch rốn và nhĩ phải để điều trị và theo dõi, đặc biệt là các thông số về áp lực oxy, CO2.
Điều trị phẫu thuật:
Mục tiêu của việc phẫu thuật là đưa phần tạng bị thoát vị về lại đúng vị trí tại ổ bụng. Nếu có túi thoát thì cần được cắt bỏ. Tình trạng này thường thấy trong 20% trường hợp bị thoát vị.
Sau khi phẫu thuật đưa tạng về đúng vị trí, bác sĩ sẽ khâu lại lỗ thoát vị bằng miếng vá nhân tạo để tránh bị tái thoát vị.
Tùy vào thể trạng bệnh nhân và tình trạng bệnh mà bác sĩ sẽ kê đơn thuốc và áp dụng những phương pháp điều trị phù hợp.
Chế độ sinh hoạt và phòng ngừa
Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của thoát vị hoành
-
Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ trong việc điều trị.
-
Luôn giữ trọng lượng cơ thể cân đối, không để bị béo phì.
-
Ăn uống khoa học bao gồm việc chia nhỏ bữa ăn thành 4 – 5 bữa/ngày và nên ăn chậm, nhai kỹ để thức ăn được tiêu hóa tốt.
-
Không ăn các thực phẩm dễ gây ợ chua, trào ngược dạ dày như: chocolate, thực phẩm cay, thức ăn làm từ khoai tây, hành, trái cây họ cam, quýt…
-
Thăm khám định kì để được theo dõi tình trạng sức khỏe, diễn tiến của bệnh và để bác sĩ tìm hướng điều trị phù hợp trong thời gian tiếp theo nếu bệnh chưa có dấu hiệu thuyên giảm.
-
Liên hệ ngay với bác sĩ khi cơ thể có những bất thường trong quá trình điều trị.
- Mọi thông tin trên đây chỉ mang tính chất tham khảo. Việc sử dụng thuốc phải
tuân theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên môn.
